Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi’nde Uzman Diyabet Hemşiresi olarak çalışmalarına devam eden Yeliz Erdem Demirhan ile çağımızın yaygın hastalığı diyabeti, bu hastalığın tedavi sürecinde uyguladığı kendine has yöntemlerini ve kurucusu olduğu “Grup Triküspit” grubunu konuştuk. Yeliz Hanım, 41 Burda AVM’deki Barista Plus’ta yaptığımız keyifli röportaja gitarı ile geldi. Röportaj öncesi bize harika bir mini konser de verdi.

Müziği ile ortama harika bir enerji yayan Yeliz Erdem Demirhan röportajı sizlerle

Keyifli okumalar...

Merhaba Yeliz Hanım... Okurlarımıza kısaca kendinizi tanıtır mısınız ?

Atatürk Üniversitesi’nde hemşirelik bölümünde lisans eğitimimi yaptım. 1997 yılından beri Kocaeli Üniversitesi hastanesinde uzman diyabet eğitim hemşiresi olarak çalışmaktayım. Diyabet Hemşireliği Derneği yönetim kurulu üyesiyim. Psikiyatri hemşireliği dalında İstanbul Okan Üniversitesi’nde yüksek lisans yaptım. ID Coaching International Academy’den “bütünsel gelişim, diyabetle yaşam ve sağlık koçluğu” eğitimi alıp, eğitici eğitmeni oldum. Aynı zamanda ilkyardım eğitici eğitmeniyim. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Fakültesi’nde pedagojik formasyon eğitimi aldım. Ulusal ve uluslararası kongre ve sempozyumlarda sözlü ve poster sunumları yapıyorum. Diyabetle ilgili bilimsel çalışmalarda bulunuyorum. Halen uzman diyabet eğitim hemşiresi olarak görevime devam ediyorum. Evliyim, Kızımız Ezgi İstanbul Medipol Üniversitesinde İngilizce Dil ve Konuşma Terapistliği ve İstanbul Üniversitesinde Çocuk Gelişimi bölümlerinde 2.sınıf öğrencisi.

Kocaeli Gazetesi 2022 Doruktakiler’de ‘’Yılın Sağlıkçısı’’ seçildiniz neler söylemek istersiniz?

Çok mutlu oldum. Onur ve gurur duydum.  Severek yaptığım hemşirelik mesleğimde taktir edilmek, ödül almak çok güzel. Öneren, seçen herkese ayrı ayrı çok teşekkür ederim.

Diyabet tedavi ve bakım süreçlerini yönetirken karşılaştığınız en büyük zorluk nedir ve bu konuda nasıl çözümler üretiyorsunuz ?

Diyabet, yaşam tarzı değişikliği isteyen ve çoğu diyabet tipi de ömür boyu süren bir hastalıktır.  Düzenli ve sağlıklı beslenme, egzersiz yapma, düzenli ilaç kullanımı, kan şekeri takibi yapma, hastane kontrollerine gitme, stresten uzak durma gibi kuralları vardır. Bir kişinin  yaşam tarzını değiştirmesi, yeni alışkanlıklar kazanması çok kolay bir şey değil. Ben bu konuda ufak adımları da çok değerli buluyorum. Örneğin diyabetlilere egzersiz konusunda bazen bireysel, bazen whatsapp gruplarımızdan “bugün egzersiz yaptınız mı?” gibi mesaj yazarak sorular soruyorum. Hem egzersize teşvik ediyorum, hem de takip ediyorum. Onlar da bana egzersiz yapıp bilgi veriyorlar. Instagram, whatsapp, zoom üzerinden dönem dönem eğitimler yapıyorum. Eğitimlerim sayesinde diyabetlilerin tedavilerini düzenli uygulamalarına ve kendilerine daha iyi bakmalarına yardımcı oluyorum.

Diyabetle yaşayan hastaların eğitimi ve danışmanlığı konusunda uyguladığınız özel yöntemler nelerdir?

Her bireyin sağlık durumu farklıdır. Bu nedenle eğitimlerimde bireysel bir yaklaşım sergiliyorum. Örneğin insülin başlanan bir diyabetliye eğitime geldiğinde önce onlara kendimi tanıtıyorum ve onların yaşamlarını öğrenmeye çalışıyorum.

Örneğin; yalnız mı yaşıyor? Huzurevinde mi yaşıyor ? gibi...

İnsülinle ilgili bilgisi, deneyimi, insülin kullanan tanıdığı olup olmadığı ve insülin ile ilgili ön yargısı olup olmadığını anlamamı sağlayacak birkaç soruyla diyabetli birey ve yakınları da varsa onlarla sohbet ediyorum. Başlanan tedaviye, diyabetlinin durumuna göre kendi hazırladığım diyabet eğitim videolarını izleterek görsel, işitsel olarak diyabetlileri bilgilendiriyorum. Diyabetliler ve yakınları bu videoları istedikleri zaman tekrar izleme imkanına sahipler. Örnek materyallerle kendi eline demo kalem insülini alarak ilk uygulamayı hastanede kendisinin yapmasına eşlik ediyorum. Böylece enjeksiyona karşı korku ve önyargısı da geçmiş oluyor. Duruma göre bireysel ve grup eğitimleri düzenleyerek danışmanlık seansları veriyorum. Ayrıca diyabetlilerin ihtiyaçları durumunda ulaşabilmeleri için kendi cep telefonumu paylaşıyorum. Böylece acil bir durumda 24 saat soru sorma imkanı sağlanmış oluyorum.

Diyabetliler arasında bir whatsapp destek ağı oluşturup birbirinden diyabetle ilgili konularda deneyimlerini paylaşmalarına güncel bilgileri öğrenmelerine ve birbirlerine psikolojik olarak destek olmalarına imkan sunuyorum.

Böylece, yalnız olmadıkları hissi ile diyabet ile daha etkin bir şekilde başa çıkmalarına olanak sağlıyorum. Facebook, instagram, youtube ve farklı diğer sosyal medya platformlarında, radyo, TV, gazete, sağlık dergilerinde ve kitaplarında diyabeti fark etmek, diyabeti önlemek ve diyabetle yaşam ile ilgili toplumda farkındalık oluşturmaya çalışıyorum.

 

Diyabet tedavisinde multidisipliner bir ekiple nasıl iş birliği yapıyorsunuz ve bu iş birliği sürecindeki en başarılı deneyimlerinizden birini paylaşabilir misiniz ?

Diyabet tedavisinde multidisipliner bir ekip yaklaşımı olmazsa olmazımızdır. Bu ekipte merkezde mutlaka diyabetli ve yakınları olur. Biz sağlık profesyonelleri çevresinde olup ona destek oluruz. Bu ekipte doktor mümkünse endokrinolog, diyabet eğitim hemşiresi ve diyetisyen mümkünse diyabet diyetisyeni mutlaka olmalıdır. Gerekli durumlarda dahiliye uzmanı, aile hekimi, podolog, göz doktoru, psikiyatrist, psikolog, egzersiz fizyoloğu, diş hekimi, eczacı gibi diğer sağlık profesyonellerinden destek alınır. Bölümümüzde tam bir ekip ruhu ve bilinci ile diyabetliler için şekerlerinin düzelmesi ve şekerlerinin normal değerlerde devam etmesi için elimizden gelen her şeyi yapıyoruz. Bu ekip yaklaşımında diyabet hemşireleri tam bir koordinatör, danışmanlık ve destek hizmetleri yapar. Diyabetli en çok diyabet hemşiresi ile görüşür ve bir sorun olduğunda diyabet hemşiresine daha rahat ve daha kısa sürede ulaşarak paylaşır. Diyabet hemşiresi ekipte tüm diğer profesyoneller ve diyabetliler arasında çok önemli olan köprü görevini görür.

Diyabetin komplikasyonlarına karşı önleyici yaklaşımlarınız nelerdir, özellikle hastaların günlük yaşamlarında uygulayabilecekleri öneriler konusunda nasıl rehberlik yapıyorsunuz ?

Sağlıklı ve düzenli beslenme konusunda bilinçli olmak, kan şekerini kontrol altında tutmada önemlidir. Tüm diyabetliler diyabet diyetisyeni ile görüşmeli ve bireyin boyuna, kilosuna, yaşam şekline uygun olarak bir beslenme programı oluşturmalıdır. Düzenli egzersiz yapmak kan şekeri seviyelerini kontrol altında tutmada, kilo yönetiminde, ruhsal ve bedensel sağlığımız üzerine olumlu etkileri olduğunu anlatıyorum. Diyabetli bireyleri kendi yaşamlarına uygun aktivite yapmaları konusunda teşvik ediyorum. Düzenli kan şekeri ölçmeleri ve bu verileri doktorlarıyla ve benimle paylaşmalarını istiyorum. Sıkı kan şekeri kontrolü, diyabetin getirebileceği olumsuz durumları önler. İlaçları düzenli ve doğru bir şekilde kullanmak çok önemlidir. Bu konunun önemini eğitimlerde vurguluyorum.  Stres, kan şekeri seviyesini yükseltir. Eğitimlerimde stresle baş etme yöntemlerini anlatıyorum ve hobi edinmelerini öneriyorum. Sonrasında yapıp yapmadıklarını da takip ediyor, soruyorum. Eğer sigara ve alkol tüketimi varsa sınırlamalarını ve mümkünse bırakmaları konusunda uyarıyorum. Örneğin  hastanemizde sigara bırakma polikliniğimize ve bağımlılık polikliniğimize yönlendiriyorum. Ayrıca birkaç diyabetliye de bütünsel gelişim, diyabetle yaşam ve sağlık koçluğu eğitimlerimi uygulayarak sigarayı bırakmalarına yardımcı oldum.

Diyabet tedavisinde güncel bilimsel gelişmeleri ve yenilikleri takip etmek için nasıl bir strateji izliyorsunuz ?

Bilimsel makaleleri, diyabetle ilgili dergileri, araştırmaları takip ediyorum. Diyabetle ilgili düzenlenen online veya yüz yüze kongreler, seminerler ve konferanslara katılıyorum. Çok değerli hocalarım ve arkadaşlarımla etkileşimde bulunuyorum.  Ayrıca haftada bir gün, tüm ekibimizin katıldığı literatür saatimiz bulunmaktadır. Ekipçe konuları ve diyabet konusunda ki gelişmeleri konuşuyoruz. Dünya Sağlık Örgütü, Amerikan Diyabet Derneği, Avrupa Diyabet Derneği, Türkiye Endokrinoloji Derneği, Türkiye Diyabet Vakfı, Türkiye Diyabet Cemiyeti, Diyabet Hemşireliği Derneği’nin sayfalarını takip ediyorum. Diyabet Hemşireliği Derneği’miz var. Derneğimiz çok aktif bir şekilde çalışıyor. Türkiye geneli tüm diyabet hemşirelerinin katıldığı online veya yüz yüze kongreler, eğitimler, seminerler düzenliyoruz. Böylece tüm diyabet eğitim hemşiresi arkadaşlarımızla güncel bilgileri paylaşıyoruz.

Diyabetle yaşayan bireylerle kurduğunuz iletişimin önemine inanıyorsanız, bu konuda izlediğiniz etkili iletişim stratejileriniz nelerdir ?

Bireylerin duygu durumlarını anlamaya çalışıyorum. Her birey özeldir, tektir ve saygı duyulmalıdır bilincindeyim. Empatik yaklaşmaya çalışıyorum. Konuşurken açık, anlaşılır ve basit bir dil kullanıyorum. Böylece tedavi planlarını daha iyi anlıyorlar. Sorular sorarak, onların düşüncelerini ve endişelerini anlamaya çalışıyorum. Aynı zamanda onların söylediklerini dikkatlice dinliyorum. Güvenilir bir iletişim ortamı oluşturmaya çalışıyorum. Programları diyabetlinin yaşam tarzlarına ve ihtiyaçlarına göre kişiselleştiriyorum. Tedavi planlarını günlük yaşamlarına uygun hale getirmeye çalışıyorum. Böylece diyabetlilerin uyumunu arttırıyorum. Yaptıkları olumlu davranışları ve başarıları kutluyorum ve tebrik ediyorum. Böylece tedavi planlarına bağlı kalmalarını yardımcı olabiliyorum. Tüm bireylerin mahremiyetlerini korumaya özen gösteriyorum. Sorunları birlikte çözmeye çalışıyorum.

Diyabetle ilgili teknolojik gelişmeleri nasıl entegre ediyorsunuz ve hastaların bu teknolojileri kullanmalarına nasıl destek oluyorsunuz ?

Teknolojik gelişmeler modern diyabet yönetiminde önemli bir rol oynamaktadır. Diyabetlilere glikoz sensörleri ve şeker ölçüm cihazları kullanımı konusunda eğitim veriyorum. Bu cihazları uygulamalı olarak kullanmayı anlatıyorum ve doğru ölçümler yapmalarına yardımcı oluyorum. İnsülin pompaları ve otomatik insülin enjektörlerinin kullanımı hakkında eğitim veriyorum. Bu cihazların doğru yapılandırılmasına ve doğru kullanılması konusunda rehberlik ediyorum. Glikoz monitörleri ve akıllı telefon uygulamalarını entegre etmeleri konusunda eğitim veriyorum. Bu sayede kan şekerleriyle ilgili verileri düzenli olarak takip etmelerini sağlıyorum. Akıllı telefon uygulamalarını kullanırken karşılaşılan sorunlarda veya veri takibi konusunda sıkıntılarda diyabetlilere telefonla destek sağlıyorum. Sürekli glikoz izleme sistemleri hakkında bilgi veriyor, destek oluyorum. Bu sistemlerin doğru kullanımını öğretiyorum. Teknolojik cihazları etkili bir şekilde kullanmalarına yardımcı oluyorum. Böylece diyabet yönetiminde daha etkili sonuçlar elde edilebiliyor. Tüm bunları yaparken gerekirse ilgili kişi ve kurumlardan destek alıyorum.

Diyabetle yaşayan bireylere yönelik öne çıkan başarı hikayelerini paylaşabilir misiniz ?

H.B. 47 yaşında bir erkek. Mesleği de oturarak çalışmasını gerektirdiğinden kilolu, çok hareketsiz yaşam sürüyor. 10 yıldır tip 2 diyabet tanısı vardı.  Yıllar içinde kötü beslenme alışkanlıkları ve sedanter yaşam nedeniyle çok kilo almıştı. Kan şekerleri kontrolsüzdü. Günde 1 paket sigara kullanıyordu. Artık sağlığının kötüye gittiğini kendisi de fark edip bölümümüze başvurmuştu. Biz de multidisipliner ekip yaklaşımı ile doktor, hemşire, diyetisyen hep birlikte çözüm üretmeye çalıştık. Sigarayı bırakmasına yardımcı olduk. Sigarayı bırakmak için sigara bırakma polikliniğinden destek alındı. Düzenli takiplerine geldi.  Tedavilerini düzenli uyguladı. Sonuç olarak şu anda kontrolde giden şekeri var. Tabi ki bunu öncelikle kendisi istedi ve biz sağlık profesyonelleri olarak ona destek olduk. Poliklinik eğitim odamızda örnek diyabetliler panomuz var. Vesikalık fotoğrafını panomuza astık.

Müzikle olan ilginiz nedir ?

Çocukluğumdan beri müziğe ilgim vardı. Şarkı söylemeyi çok seviyorum. Enstrüman olarak gitar çalıyorum. Biz bir müzik grubu kurduk. Grubumuzun adı; Grup Triküspit. İlk provamızı 2016’da yaptık. Grubumuzun diğer üyeleri Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi hastanesinde görev yapan Kardiyolog Prof. Dr. Ertan Ural, Hematolog Prof. Dr. Özgür Mehtap.  Grubumuz başlangıçta üç üyeden oluştuğu için grubun ismi de kalpte yer alan üç yapraklı bir kapak olan Triküspit’ten ilham alınılarak Grup Triküspit olarak konuldu. Grubun isim annesi sevgili hemşire arkadaşım Şule Gencel'dir. 2018’de grubumuza diyetisyen Uğur Öğüt arkadaşımız katıldı. Artık grubumuz dört kişi oldu. Daha çok doksanlar pop çalıyoruz. Grup üyelerinden Özgür Mehtap Keman, Uğur Öğüt gitar ve bağlama, Ertan Ural ritim enstrümanları, ben de gitar çalıyorum ve grubun solistiyim. Çeşitli özel etkinlik ve sosyal projelerde sahne aldık. Halen konser faaliyetlerimize devam ediyoruz.